Letselschade bij bedrijfsuitjes en sportdagen
Werkgevers organiseren voor hun personeel nogal eens bedrijfsuitjes of sportdagen. Teambuilding is daarbij vaak een gehoorde term. Maar wat als er tijdens zo’n evenement de werknemer een ongeval met letselschade overkomt en financiële schade lijdt?
Het recente bedrijfsuitje van werkgever Kruidvat leidde tot diverse gewonden en twee doden. De vraag doet zich dan voor of deze werkgever aansprakelijk is voor deze letselschade. Het vond immers niet plaats op de werkvloer.
Het beoordelen van de aansprakelijkheidsvraag bij door de werkgever georganiseerde bedrijfsuitjes of sportdagen is niet eenvoudig. Grondig onderzoek naar de feiten en omstandigheden is vereist. De rechter heeft in de achterliggende jaren een aantal uitspraken gedaan waaruit aansprakelijkheid van de werkgever wel of niet aan de orde is. Van belang is altijd dat er een verband bestaat met het werk wil werkgeversaansprakelijkheid aan de orde zijn. Voorts is van belang of de werkgever tekort is geschoten in zijn (wettelijk geregelde) zorgplicht, ofwel zijn er voldoende maatregelen door werkgever getroffen ter voorkoming van ongelukken. Laten we eens de jurisprudentie doorlopen.
Zo oordeelde de rechter dat een burgerambtenaar die “verplicht” was om mee te doen - met militairen – aan een sportdag en daarbij letselschade tijdens een gevaarlijk balspel opliep, hiervoor de werkgever aansprakelijk kan houden. Voor de rechter stond vast dat onder de uitoefening van “de werkzaamheden van deze ambtenaar” mede moet worden verstaan het verplicht deelnemen aan een sportdag. Omdat er sprake was van veiligheidsrisico’s bij deze sportieve activiteit, had de werkgever maatregelen moeten treffen ter voorkoming van ongelukken. Door dit na te laten is de werkgever aansprakelijk voor de letselschade van haar werknemer. Ook dient de werkgever er op bedacht te zijn dat het personeel op een sportdag spelenderwijs het gevaar niet onderkent zodat een beroep op eigen schuld van de werknemer niet opgaat. Slechts “opzet of bewuste roekeloosheid” van de werknemer kan leiden tot afwijzing van de schadeclaim maar dat werd door werkgever niet aangetoond en geldt een zware bewijslast.
In een andere kwestie oordeelde de rechter dat weliswaar verplicht moest worden meegedaan aan een sportieve activiteit, georganiseerd door werkgever de Marine, waarbij hindernissen moesten worden genomen, maar dat de werknemer - een militair – tijdens diens opleiding daarin “getraind” was en voorts dat het ging om een betrekkelijk “eenvoudige oefening”. Geen aansprakelijkheid dus.
Anders lag het weer aldus in een andere zaak waarbij kantoorpersoneel een zogeheten overlevingsweekend in de Ardenne van haar werkgever kreeg aangeboden en waarbij zware en gevaarlijke beklimmingen moesten worden afgelegd. Een valpartij met letselschade werd door de rechter aan de werkgever toegerekend ondanks onvoorzichtig handelen van die werknemer.
Wat nu als de deelname van een werknemer aan een sportdag door werkgever “niet verplicht” wordt gesteld? Een werknemer liep letselschade op bij het op de buik glijden over een zeephelling. De rechter oordeelde als volgt. De verplichting van de werkgever de werkzaamheden zodanig te organiseren dat de werknemer beschermd is tegen daaraan verbonden “veiligheidsrisico’s” hangt nauw samen met de “zeggenschap” van de werkgever over de werkplek en de “bevoegdheid om aanwijzingen te geven” aan de werknemer omtrent de wijze van de uitoefening van die werkzaamheden. De rechter stelde vast dat deze zeggenschap en bevoegdheid van de werkgever op deze sportdag ontbraken, buiten de normale werktijd (zaterdag) en buiten het kantoor georganiseerde recreatieve activiteit voor de medewerkers en hun gezinnen lag. De deelname aan de sportdag was facultatief (niet verplicht) en een groot aantal werknemers nam daaraan geen deel. Het feit dat de getroffen werknemer zich vanwege zijn “functie” verplicht voelde aan de sportdag mee te doen, brengt aldus de rechter, nog niet mede dat de werkgever tekort is geschoten in zijn “zorgplicht”. Voorts was ook relevant dat het evenement door werkgever was “uitbesteed aan een professioneel Evenementenbureau”.
Concluderend kunnen we een aantal “juridische relevante feiten” destilleren bij de beoordeling of de werkgever aansprakelijk is wanneer een werknemer letselschade oploopt bij een bedrijfsuitje. Is deelname daaraan verplicht of vrijwillig? Valt het binnen de bedrijfsdoelstelling? Was deelname vanwege de functie van de medewerker gezien aanwezigheid van zakenrelaties meer dan wenselijk? Zijn er arbeidsrechtelijke consequenties bij geen deelname? Is er een arbeidsrelatie? Heeft werkgever voor de sportdag genoegzaam maatregelen getroffen en gewezen op mogelijke gevaren ter voorkoming van ongelukken? Gaat het om spelsituaties met gevaarmomenten? Heeft de werkgever zeggenschap en bevoegdheid tot het geven van aanwijzingen? Is daarbij rekening gehouden met de speelsheid van het personeel? Was de sportieve activiteit een eenvoudige oefening? Stemde deze overeen met het werk waarvoor de werknemer beroepsmatig al getraind was? Heeft de werknemer met opzet of bewust roekeloos gehandeld? Heeft werkgever de sportdag uitbesteed aan een professioneel Evenementenbureau?
Kortom, eerst een grondig onderzoek voordat de werkgever aansprakelijkheid kan worden gehouden of dat een professioneel Evenementenbureau moet opdraaien voor de letselschade.. Niet uitgesloten is gelet op de jurisprudentie dat een werknemer zijn eigen schade draagt.
Johannes de Bruin
Directeur Letselschadebureau Haaglanden
www.letselschadeforum.nl
